Witam, będę edytować tylko po mału
Wykład 9
5. Bioenergetyka
5.1. Glikoliza
GLIKOLIZA (szlak Embdena – Meyerhofa - Parnasa)
- proces enzymatycznego rozkładu cukrów do kwasu pirogronowego, którego celem jest pozyskanie energii pod postacią NADH i adenozyno-5'-trifosforanu. Substratami dla procesu mogą być: glukoza, fruktoza, mannoza, galaktoza i glicerol. Proces glikolizy może zachodzić zarówno w warunkach tlenowych, jak i beztlenowych, uważa się jednak, że glikoliza jest najstarszym ewolucyjnie procesem pozyskiwania energii z cukru; prawdopodobnie wykształcił się on jeszcze wtedy, gdy w atmosferze ziemskiej nie było tlenu. Enzymy glikolityczne można znaleźć zarówno u bakterii jak i u eukariotów. Jest to beztlenowy proces przemiany - (fermentacja)-głównie glukozy zachodzący w komórkach zwierząt i dostarczający energii w postaci ATP. Produktem końcowym tego procesu jest kwas mlekowy. Jest to skomplikowany proces chemiczny w którym uczestniczy 11 enzymów.
W pierwszym etapie następuje fosforylacja (kosztem ATP) różnych sacharydów: heksoz, glikogenu, skrobi i ich rozkład z wytworzeniem aldehydu-3-fosfoglicerynowego.
W drugim etapie zachodzą reakcje oksydo-redukcyjne
(z udziałem dinukleotydu nikotynamidoadeninowego NAD) dostarczające energii, która jest częściowo magazynowana w cząsteczkach powstającego ATP oraz następuje wytworzenie kwasu pirogronowego.
Przebieg I i II etapu glikolizy jest identyczny jak w fermentacji alkoholowej. Powstały kwas pirogronowy może ulegać różnym przemianom.
W warunkach beztlenowych, np. podczas pracy mięśni, gdy następuje spadek stężenia tlenu w tkankach, zachodzi trzeci etap glikolizy: kwas pirogronowy ulega redukcji (przy udziale NADH) do kwasu mlekowego. NADH utleniony ponownie do NAD+ może ponownie brać udział w przemianie następnej cząstki heksozy w drugim etapie glikolizy.
Pirogronian (C3) może być dalej przekształcany w etanol (C2) (drożdze), mleczan (w mięśniach w warunkach niedoboru tlenu) lub acetylokoenzym A (C2), który bierze następnie udział w cyklu kwasu cytrynowego (kwasów trójkarboksylowych) i tam ostatnie wiązanie węgiel – węgiel pęka, a wydzielona energia jest zużywana w innych procesach życiowych.
Energia, jaką komórka uzyskuje przy rozpadzie glukozy na dwa fragmenty (pęka jedno wiązanie) jest zmagazynowana w dwóch utworzonych cząsteczkach ATP.
Tymczasem w warunkach dostępu tlenu zachodzi dalsza przemiana kwasu pirogronowego.
Traci on jeden węgiel i przemienia się w dwu węglowy fragment C2. Ten fragment w postaci ugrupowania acetylowego (CH3CO) przyłącza się do specjalnego nośnika, jakim jest koenzym A. Powstaje w ten sposób acetylo-koenzym A (acetylo-CoA), który dostarcza grupę acetylową do innego układu, w którym to ostanie pozostałe z glukozy wiązanie C-C ulegnie rozerwaniu.
W istocie znaczenie acetylo-CoA jest bardziej ogólne, bo te grupy acetylowe pochodzą także z rozkładu kwasów tłuszczowych – innego rodzaju „pożywienia” dla komórki.
uzdrawjasie pozdrawjasie